שטילער שטילער לאמיר שווייגן
| [19--]
שטילער, שטילער, לאָמיר שװײַגן,קבֿרים װאַקסן דאָ.ס´האָבן זײ פֿאַרפֿלאַנצט די שׂונאים:גרינען זײ צום בלאָ...ס´פֿירן װעגן צו פּאָנאַר צו,ס´פֿירט קײן װעג צוריק,איז דער טאַטע װוּ פֿאַרשװוּנדןאון מיט אים דאָס גליק...שטילער, קינד מײַנס, װײן ניט, אוצר,ס´העלפֿט ניט קײן געװײן;אונדזער אומגליק װעלן שׂונאיםסײַ װי ניט פֿאַרשטײן.ס´האָבן ברעגעס אױך די ימען,ס´האָבן תּפֿיסות אױכעט צאַמען,נאָר צו אונדזער פּײַןקײן ביסל שײַן,קײן ביסל שײַן...פֿרילינג אױפֿן לאַנד געקומען, –און אונדז האַרבסט געבראַכט.איז דער טאָג הײַנט פֿול מיט בלומען, –אונדז זעט נאָר די נאַכט.גאָלדיקט שױן דער האַרבסט אױף שטאַמען, –בליט אין אונדז דער צער;בלײַבט פֿאַריתומט װוּ אַ מאַמע -ס´קינד גײט אױף פּאָנאַר.װי די װיליע אַ געשמידטע –ט´אױך געיאָכט אין פּײַן, –ציִען קריִעס אײַז דורך ליטעאיצט אין ים אַרײַן.ס`װערט דער חושך װוּ צערונען,פֿון דער פֿינצטער לײַכטן זונען –רײַטער קום געשװינד, –דיך רופֿט דײַן קינד,דיך רופֿט דײַן קינד,דיך רופֿט דײַן קינד.שטילער, שטילער, ס´קװעלן קװאַלןאונדז אין האַרץ אַרום,ביז דער טױער װעט ניט פֿאַלןזײַן מיר מוזן שטום.פֿרײ ניט, קינד, זיך, ס´איז דײַן שמײכלאיצט פֿאַר אונדז פֿאַרראַט,זען דעם פֿרילינג זאָל דער שׂונא,װי אין האַרבסט אַ בלאַט.זאָל דער קװאַל זיך רויִק פֿליסן,שטילער זײ און האָף...מיט דער פֿרײַהײט קומט דער טאַטע,שלאָף זשע, קינד מײַנס, שלאָף.װי די װיליע אַ באַפֿרײַטע,װי די בײמער גרין-באַנײַטעלײַכט באַלד פֿרײַהײַטליכטאױף דײַן געזיכט, אױף דײַן געזיכט. |
פּוֹנָאר הוא שיר שנכתב בגטו וילנה באביב 1943, במסגרת תחרות יצירה מוזיקלית לעידוד חיי התרבות בגטו וילנה שערך באביב 1943 ארגון המוזיקאים בגטו. את השיר ביידיש חיבר שמֶרקֶה קצ'רגינסקי בעקבות בית בפולנית שכתב הרופא נח (לאון) וולקוביסקי, ללחן שחובר על ידי בנו בן ה-12, אלכסנדר (אַלֶק) וולקוביסקי (לימים אלכסנדר תמיר). השיר, הפותח במילים "שטילער, שטילער, לאָמיר שװײַגן, קבֿרים װאַקסן דאָ" ("שקט, שקט, בני נחרישה, כאן צומחים קברים"), הוא שיר ערש לילד שאביו נרצח בפונאר. השיר ראה אור בתרגום עברי מאת אברהם שלונסקי כבר ב-1945, חודשים מספר לאחר תום המלחמה. לאחר התחרות חיבר אביו, הרופא ד"ר נח (לאון) וולקוביסקי, בית אחד עבור היצירה, בפולנית, בשם "Cicho, cicho" ("צ'יחוֹ, צ'יחוֹ" – "שקט, שקט"). פעיל התרבות והמשורר שמֶרקֶה קצ'רגינסקי תרגם את המילים ליידיש, והוסיף שני בתים משלו.השיר הושר לראשונה בגטו על ידי הפרטיזנית קיילה קריצ'בסקי בערב שבו הרצה קצ'רגינסקי על "וילנה בספרות היהודית". לאחר מכן הוא הושר בקביעות על ידי הזמר אקסלרוד ומקהלת גטו וילנה, בניצוחו ובעיבודו של אברהם סְלֶפּ. כבר בגטו הוא תורגם לרוסית על ידי ר' גלין. ביידיש מוכר במיוחד ביצועו של סידור בלארסקי, ובישראל ביצועה של חוה אלברשטיין. בתרגום העברי נפוץ בעיקר ביצועה של צילה דגן. |
Title |
שטילער שטילער לאמיר שווייגן |
---|---|
Additional Titles |
פאנאר [ביצוע מוקלט] |
Performer |
קצ'רגינסקי, שמריהו |
From |
[יידיש] |
Creation Date |
1973 |
Creators |
תמיר, אלכסנדר 1931-2019 (מלחין) וולקוביסקי, נח (מחבר) קצ'רגינסקי, שמריהו 1908-1954 (מחבר, מבצע) |
Note on Location and Date |
[May 1 1973]. |
Genre |
Songs, Yiddish,Musical traditions (Jewish), Ashkenazi, Eastern-European Lullabies |
Language |
yid |
Notes |
נושא ישן: חורבן. לאגער. פאנאר נושא ישן: חורבן. געטא. ווילנע מסורת: אשכנזים :מזרח |
Shelf Number |
Y 01276 |
System Number |
990026751590205171 |
תנאי השימוש:
It may be prohibited to copy and use of the item for purposes of reproduction, publication, distribution, public performance, broadcasting, dissemination via the internet or by any other means, and creating a derivative work of the item (for example, translation, modification or adaptation) in any form or by any means, including digital or analog media, without prior agreement of the copyright owner and/or the owner of the collection.
To check the use of an item, please complete the Inquiry for Copyright form.
Additional information: The item may be subject to copyright and/or terms of agreement.
If you believe that there is an error in the information above, or in case of any concern of copyright infringement in connection with this item, contact us using the Inquiry for Copyright form.
Have more information? Found a mistake?